Więźba dachowa - almanach wiedzy
Więźba dachowa to najważniejszy element dachu, która stanowi jego konstrukcję nośną. Dobranie odpowiedniej więźby, tak by spełniała normy budowlane i zapewniła sztywność całej konstrukcji jest kluczowe dla trwałości budowanego dachu. Wybór więźby dachowej zależy od takich czynników, jak: wielkość i kształt obiektu, przeznaczenie poddasza, względy architektoniczno-estetyczne oraz ekonomiczne.
Ze względu na wiele zalet i zastosowań coraz częściej jako konstrukcja dachu wybierana jest więźba drewniana. Ta może być tradycyjna lub prefabrykowana. Zarówno więźba tradycyjna, jak i prefabrykowana stanowi idealną podstawę pod drewniany ruszt (łaty i kontrłaty) na którym następnie wykonuje się typowe i popularne pokrycia dachowe, takie jak: dachówka ceramiczną lub cementowa, blacha trapezowa, blachodachówka, gont papowy, trzcina, łupek czy płyta obornicka.
Tradycyjna więźba dachowa - rodzaje
Przejdźmy do szczegółowej konstrukcji tradycyjnej więźby dachowej. Składa się ona z następujących elementów: krokwi, płatwi, jętki, kleszczy, ścianki stolcowej, mieczy/zastrzałów, murłat czy wiatrownicy. Oprócz wyżej wymienionych elementów, w ustrojach nośnych więźb mogą występować jeszcze inne elementy, w zależności od zapotrzebowania. W budownictwie jednorodzinnym lub mieszkaniowym małokubaturowym stosuje się trzy rodzaje więźby dachowej, są to: więźba krokwiowa, krokwiowo-jętkowa lub więźba płatwiowo-kleszczowa, każda z nich charakteryzuje się innymi cechami:
· Więźba krokwiowa to najprostsza i najczęściej wykorzystywana konstrukcja, stosowana w przypadku, gdy rozpiętość ścian zewnętrznych nie przekracza 6 metrów.
· Więźbę krokwiowo-jętkowe stosuje się, gdy rozpiętość ścian zewnętrznych przekracza 6 metrów. Jętki, tj. poziome belki łączące dwie przeciwległe krokwie zwiększają stabilność więźby, co pozwala na bezpieczne zastosowanie ich w przypadku większych budowli.
· Trzeci typ więźby, płatwiowo-kleszczowa - jedna z najstabilniejszych więźb, w której dla wzmocnienia stosuje się murłaty, płatwie pośrednie i kleszcze. Jest wykorzystywana w przypadkach, których rozpiętość dachu nie przekracza 12 metrów.
Czym jest więźba prefabrykowana?
Większe budowle, takie jak duże hale przemysłowe, czy też budynki użyteczności publicznej wymagają zastosowania więźby z wiązarów kratowych (które nota bene coraz częściej mają zastosowanie również w budynkach mieszkalnych). Jest to stosunkowo nowa technologia - konstrukcja, wykorzystywana w przypadku dachów o większych rozmiarach, pojawiła się wraz z modą na budowę szkieletowych domów drewnianych. Charakteryzuje się dużą sztywnością i wytrzymałością, a ze względu na to, że składa się z wielu elementów, jest najczęściej prefabrykowana i przyjeżdża na miejsce budowy w postaci gotowych elementów, co pozwala na oszczędność zarówno czasu, jak i pieniędzy.
Przyjrzyjmy się więc charakterowi konstrukcji więźby prefabrykowanej. Tak jak w przypadku więźby tradycyjnej, jej budulcem jest drewno (konstrukcyjne klasy C24); wiązary, z których powstaje konstrukcja dachu. Wiązary są wykonywane w technologii płytek kolczastych - drewniane elementy łączone są ze sobą za pomocą wprasowywanych w nie specjalnych kolczastych płytek. Płytki kolczaste mają bardzo prostą budowę: są wykonane ze stali, z wytłoczonymi kolcami. Są niezwykle trwałe, a tworzone z ich pomocą konstrukcje to konstrukcje na długie lata. Główną funkcją, jaką spełnia tak powstała więźba dachowa, jest przenoszenie obciążeń z dachu na ściany zewnętrzne. Dzięki temu nie ma potrzeby stosowania słupów czy kolumn do utrzymywania połaci dachowych.
Nie ma na rynku podobnych technologii, dlatego technologia wiązarów drewnianych łączonych na płytki kolczaste jest wykorzystywana w większości obiektów o charakterze handlowo-usługowym do powierzchni 2000 m2 oraz, tak jak już wspominaliśmy, w domach jedno- i wielorodzinnych, budynkach użyteczności publicznej, a także w obiektach gospodarczych. Zalety tych technologii sprawiają, że są one coraz częściej wybierane przez osoby prywatne, które decydują się na budowę domu.
Jak wykonać montaż więźby na budynku?
Prace ciesielskie muszą być zorganizowane tak, żeby drewniane elementy były zawsze oddzielone od murów i powierzchni betonowych za pomocą przekładek z papy/folii izolacyjnej.
Jedną z podstawowych zasad montażu więźby drewnianej, zarówno tradycyjnej jak i prefabrykowanej, jest właściwe połączenia krokwi lub wiązarów, a później prawidłowy usztywnienie całości konstrukcji .
Montaż więźby dachowej tradycyjnej rozpoczyna się od mocowania elementów bazowych tj. murłaty, a następnie (zgodnie z projektem) konstrukcji składającej się z belek, słupów oraz płatwi. Na tych elementach opierają się krokwie. Aby połacie były równe, istotne jest staranne wypoziomowanie elementów konstrukcyjnych dachu.
Ważne jest również porządnie wykonanie złącz ciesielskich pomiędzy belkami i krokwiami lub wiązarami za pomocą okuć ciesielskich np. stalowych łączników czy płytek kolczastych, przy czym grubość drewna nie powinna być mniejsza niż 4,5 cm. Trzeba uważać, by między łączonymi elementami nie pozostawić żadnej szczeliny. Ważne też, aby stosować do danego łącznika taką ilość gwoździ, śrub i wkrętów, jaka została ustalona w projekcie.
Montaż więźby prefabrykowanej, która przygotowywana jest w zakładzie czy fabryce i transportowana na miejsce budowy zazwyczaj za pomocą specjalnie do tego przygotowanych platform samochodowych i montowana przy pomocy dźwigu. Montaż jest przede wszystkim szybki i sprawny. Więźbę dachową prefabrykowaną montuje się rozpoczynając od przymocowania murłat. Można konstrukcję montować bezpośrednio do wieńca (wtedy etap montażu murłaty/podwaliny może zostać pominięty) .Następnie ustawiany jest wiązar skrajny. Między ścianami działowymi,
a pasem dolnym wiązarów należy zostawić parę centymetrów pustej przestrzeni i wypełnić ją wełną mineralną, ponieważ, pod wpływem nacisku ściany działowe mogłyby ulec odkształceniom i pęknięciom. Podczas wznoszenia konstrukcji dachu należy usztywnić wiązary przy pomocy stężeń drewnianych.
W przypadku dachu kopertowego prócz wiązarów głównych należy w następnej kolejności zamontować wiązary narożne, kulawki. Jeżeli jest taka konieczność stosuje się również stężenia połaciowe czyli kratownice drewniane montowane w płaszczyźnie pasa górnego wiązarów głównych. Kratownice lokalizuje się miedzy skrajnymi a przed skrajnymi wiązarami. Ich zadaniem jest bezpieczne przenoszenie obciążeń poziomych na podpory żelbetowe. Na koniec montażu konstrukcji dachu, nanoszone są: łat/kontrłaty, wiatroizolacja, dachówka/blachodachówka bądź inne elementy poszycia dachowego.
Decydując się na budowę dachu z wykorzystaniem podobnych technologii, powinniśmy postawić na sprawdzoną firmę, która może pochwalić się realizacjami z tego zakresu, która dostarczy i zamontuje więźbę dachową. Musi posiadać więc odpowiednie narzędzia oraz dysponować odpowiednim sprzętem, który zazwyczaj jest niezbędny, by dostarczyć konstrukcję, jaką jest więźba dachowa, na budowę. Prace mogą odbywać się przez cały rok, również zimą. Warto dodać, iż więźba prefabrykowana to stosunkowo ekonomiczne rozwiązanie – zakład prefabrykacji zamawia tylko tyle drewna ile jest potrzebne do danej realizacji, a ilość odpadów jest ograniczona do minimum.
Więźba dachowa - cena i inne zalety
Prefabrykowane konstrukcje to doskonała alternatywa dla tradycyjnej więźby dachowej. Przygotowana w fabryce prefabrykowana więźba dachowa jest trwała i solidna, ma szerokie zastosowanie. Jej montaż jest szybki i sprawny - zajmuje zazwyczaj 1-3 dni (w przypadku budowy domu). Jest elastyczna i dostosowana pod różne pokrycia i indywidualne zamówienie klienta (różne pokrycia dachowe i dodatkowe instalacje montowane na poszyciu, np.: panele fotowoltaiczne).
Materiały potrzebne do budowy dachu prefabrykowanego to drewno konstrukcyjne, a właściwie tarcica klasy C24, suszona komorowo do wilgotności 12-18%, co przekłada się na trwałość wiązarów i więźby. Wysuszenie drewna, struganie go i impregnacja specjalnym preparatem zapobiega rozwijaniu się grzybów oraz nie pozwala przedostać się szkodnikom drewna do wnętrza elementów konstrukcyjnych. Dodatkowo impregnat podnosi odporność na ogień. Otrzymujemy finalnie dach bardziej odporny na drobnoustroje, niż dach wykonany tradycyjnie. Wykorzystanie specjalistycznych maszyn gwarantuje dokładność oraz zapewnia precyzyjne połączenia między wiązarami za pomocą technologii płytek kolczastych. Złącza wykonane w tej technologii są często równie mocne, jak sama tarcica. Nie tylko proces produkcji dachu prefabrykowanego gwarantuje jego precyzyjne wykonanie, ale również fakt, iż całość dowożona jest w odpowiednim momencie na plac budowy - nie zalega tygodniami, czekając na montaż, nie jest więc narażona na niekorzystne warunki atmosferyczne. Jej stan jest więc idealny. Należy jednak pamiętać, że czas między zamontowaną konstrukcją, a wejściem dekarza na pokrycie musi być ograniczona do minimum
Zaletą konstrukcji wiązarów tworzących więźbę dachową jest możliwość osiągnięcia znacznej rozpiętości dachu (nawet do 30m, bez konieczności stosowania podpór pośrednich), dlatego dachy prefabrykowane montuje się najczęściej przy prostych, wymagających przestrzeni projektach. Dzięki wyeliminowaniu konieczności stosowania słupów podtrzymujących, które normalnie dzielą przestrzeń, zyskujemy dodatkowe miejsce na zagospodarowanie powierzchni użytkowych - nasz dom zyskuje więc nowe możliwości aranżacyjne wnętrza. Brak podziałów oznacza większe możliwości, dzięki wiązarom mamy możliwość zbudowania dachu o znacznie większej rozpiętości, niż w przypadku więźb tradycyjnych.
Kolejną zaletą są niższe koszty budowy i serwisu. Prace ciesielskie oraz instalacje wykonywane są w manufakturze. Więźba produkowana w zakładach producenta, przewożona jest w postaci gotowych elementów prosto na plac budowy. Nie ma potrzeby składania jej z poszczególnych drewnianych belek, co skraca prace budowlane nawet o 30%. Prace montażowe są też łatwiejsze do wykonania - większość z nich przeprowadzana jest na płaskiej powierzchni, a nie na wysokości. Wiązary dachowe przygotowywane są na zamówienie, można je wykonać w dowolnym kształcie, długości i wielkości. Do wykonania więźby do konstrukcji prefabrykowanej zużywa się średnio 30% mniej drewna niż do budowy dachu tradycyjnego. Optymalizacja kosztów jest również możliwa dzięki wyeliminowaniu ciężkich (i stosunkowo drogich) stropów żelbetowych, ceramicznych lub z cegły, a także wyeliminowaniu zastosowania betonowych lub innego rodzaju elementów nośnych.
Jeśli interesują cię tego typu usługi lub chciałbyś porozmawiać o fachowym wykonaniu i montażu więźby to zapraszamy do kontaktu! Wycena konkretnego projektu powstaje indywidualnie dla każdego klienta, w oparciu m.in. o: wymiary budynku, kąt nachylenia połaci dachowej, typ poddasza, rodzaj oraz grubość izolacji termicznej, a także rodzaj pokrycia dachowego czy położenie geograficzne budynku.
