Jak wybrać więźbę dachową?

Więźba dachowa jest zwieńczeniem budowy domu jednorodzinnego i podstawą każdego dachu spadzistego. To na niej spoczywa pokrycie dachowe, izolacja termiczna oraz hydrologiczna. Więźba stanowi również jeden z największych wydatków podczas budowy domu. Dlatego przed dokonaniem wyboru, warto zapoznać się ze wszystkimi szczegółami na jej temat.

Czym jest więźba dachowa? 

Więźba dachowa to najczęściej drewniana konstrukcja nośna, zbudowana z ukośnie położonych belek zwanych krokwiami. Krokwie mogą być podparte poziomymi belkami, które zależnie od konstrukcji zwane są jętkami lub płatwiami. Więźba dachowa często nazywana jest kręgosłupem dachu. Choć bardziej trafnym określeniem byłoby nazwanie jej szkieletem. Jest bowiem nie tylko podstawą i wsparciem, ale przenosi również dodatkowe obciążenia od pokrycia dachowego. Jej solidna konstrukcja chroni więc wnętrze domu przed działaniem sił zewnętrznych, jak np. silny wiatr czy zalegający na dachu śnieg. Aby zapewnić odpowiednią wytrzymałość, więźba dachowa musi być nie tylko odpowiednio wykonywana, ale do jej budowy musi być wykorzystane odpowiednie drewno. Najczęściej do przygotowania więźby dachowej wykorzystuje się drewno konstrukcyjne C24.

Więźba prefabrykowana czy tradycyjna?

Jedną z podstawowych decyzji, jakie musi podjąć każda osoba budująca dom, jest wybór między więźbą prefabrykowaną a tradycyjną więźbą tradycyjną . Różnią się one między sobą ze względu na proces produkcji oraz montażu.

Więźba prefabrykowana

Więźba dachowa prefabrykowana, chociaż wciąż rzadziej spotykana niż tradycyjna, jest coraz częściej wykorzystywana przy budowie dachu. Ze względu na proces produkcji jest uważana za produkt znacznie lepszej jakości i wbrew pozorom nie musi być wcale droższa od tradycyjnej. Prefabrykowane wiązary kratownicowe wykonuje się fabrycznie z drewna suszonego przemysłowo, ostruganego z czterech stron, ze sfazowanymi krawędziami. Więźba prefabrykowana obliczana jest komputerowo i przygotowywana u producenta przez specjalistyczne maszyny. Dzięki temu unikamy problemu odpadów na placu budowy oraz uzyskamy dach o całkowicie równych połaciach. Elementy nie są łączone na gwoździe, ale na płytki kolczaste, mocowane z ogromną siłą za pomocą prasy. 

Każda płytka kolczasta jest wykonana z blachy stalowej z wytłoczonymi kolcami. Wysokości kolców wynosi od 8 do 20 mm, jednak dokładny rozmiar i rozmieszczenie określane są w indywidualnym projekcie gotowych wiązarów. Zaletą płytek jest ich zdolność łączenia tarcicy w jedną płaszczyznę, gwarantując przy tym dużą siłę połączeń o wysokiej i niezmiennej wytrzymałości. Do połączenia kolejnych elementów nie są wymagane żadne dodatkowe wzmocnienia jak zaciosy, gwoździe, śruby czy klej. Dzięki temu unika się koncentracji naprężeń, często występujących np. przy połączeniach za pomocą gwoździ czy kleju. Wytrzymałość więźby prefabrykowanej zależy więc tylko od jakości zastosowanego drewna. A z uwagi na zasadę działania płytek kolczastych, na wytrzymałość nie wpływają w niekorzystny sposób nawet małe miejscowe wady drewna.

Przewagą wiązarów łączonych za pomocą płytek kolczastych nad innymi konstrukcjami nośnymi jest m.in. skrócony aż o 30% czas potrzebny na produkcję i montaż, co skutkuje również niższymi kosztami produkcji i szybszym ukończeniem całej budowy. Dodatkowo dzięki zastosowaniu płytek żadna z drewnianych belek nie jest osłabiona wycięciami.

Wiązar wyprodukowany w systemie płytek kolczastych, pozwala oprzeć konstrukcję dachu o rozpiętości do 30m tylko na dwóch podporach, jednocześnie eliminując ściany nośne lub słupy i podciągi. Stanowi również doskonałą bazę dla konstrukcji sufitów podwieszanych - eliminując betonowy strop zmniejsza się obciążenie podpór, na których miałby się on opierać.

Więźba dachowa tradycyjna

Tradycyjna więźba dachowa składa się z kilku podstawowych elementów, wśród  których wyróżnić możemy:

• krokwie,
• płatwie,
• murłaty,
• słupy,
• kleszcze,
• miecze,
• jętki
• wiatrownice.
   

Krokwie są drewnianymi belkami stanowiącymi skośny element nośny konstrukcji dachu. Ich zadaniem jest m.in. przenoszenie obciążenia pochodzącego od pokrycia dachu lub działania siły wiatru. Krokwie powstają najczęściej z belek o przekroju poprzecznym nie mniejszym niż 5cm. Ostateczna wielkość zastosowanego przekroju zależy od rozpiętości krokwi oraz od wielkości obciążenia wiązara.

Płatwie stanowią podporę krokwi. Są belkami poziomymi opartymi na słupach i często dodatkowo usztywnione za pomocą mieczy. Ich przekrój często jest dwukrotnie większy niż przekrój krokwi i zamyka się w przedziale od 8x10 cm do 12x20 cm.

Murłaty są płatwiami o przekroju kwadratowym, opartymi na murach budynku. Murłaty stanowią dolną podporę dla krokwi i przenoszą ich obciążenia na ściany.

Słupy to pionowe belki, które wraz z płatwiami tworzą ramy podpierające krokwie i przenoszą obciążenia z krokwi na strop.

Kleszcze są poziomymi belkami łączącymi przeciwległe pary krokwi, które usztywniają dach w kierunku poprzecznym. Obejmują słupy i krokwie, opierając się na płatwiach pośrednich zapewniają usztywnienie poziome.

Miecze mają za zadanie usztywnienie ram, jakie słupy tworzą z płatwiami i podwalinami, a także usztywnienie podłużne całej więźby.

Jętki pełnią funkcję podpory pośredniej zwiększającej nośność krokwi. Ich przekrój zazwyczaj nie odbiega od przekroju krokwi, ale spotyka się również rozwiązania oparte na cieńszych deskach, przybitych obustronnie do krokwi. Przy takim rozwiązaniu, ze względu na konieczność zachowania odpowiedniej sztywności, co około 1 m między deskami wstawia się klocki usztywniające.

Wiatrownice stanowią ukośny element przybijany od spodu bezpośrednio do krokwi. Zadaniem wiatrownicy jest usztywnienie dachu w kierunku podłużnym. Zapewnia współpracę wiązarów przy obciążeniu wiatrem.

Elementy więźby dachowej tradycyjnej przygotowywane są na placu budowy i muszą zostać wykonane z ogromną precyzją, ponieważ każdy defekt może obniżyć wytrzymałość konstrukcji nawet o 20-30 proc. Aby połączyć elementy więźby tradycyjnej w konstrukcję, należy wykonać złącza wzdłużne, poziome oraz pod kątem i wrębowe. W związku z tym wycięcia w krawędziakach nie mogą być głębsze niż 1/3 wysokości przekroju. W przeciwnym wypadku cała konstrukcja byłaby zagrożona.

Rodzaje więźb tradycyjnych

Więźba krokwiowa
Więźby tradycyjne różnią się między sobą w zależności od szerokości ścian, na których mają zostać oparte. Najprostsza konstrukcja dachu powstaje z więźby krokwiowej, którą można stosować do rozpiętości 6 m. Jej podstawowym elementem nośnym jest wiązar złożony z pary krokwi, połączonych ze sobą w kalenicy. Położenie krokwi stabilizują przybite do nich ukośne wiatrownice.

Więźba krokwiowo-jętkowa

W konstrukcji więźby krokwiowo-jętkowej, każda para krokwi rozparta jest jętką mniej więcej w połowie ich długości. Dzięki zastosowaniu jętki, zwiększa się stabilność więźby dachowej, co pozwala na bezpieczne zastosowanie ich w przypadku większych budowli, można wykonać dachy nawet o rozpiętości około 9 m, przy zachowaniu tych samych przekrojów poprzecznych krokwi, jak w zwykłych więźbach krokwiowych.

Więźba z wiązarami płatwiowo-kleszczowymi

Więźba płatwiowo-jętkowa jest wykorzystywana w dachach gdzie rozpiętość wynosi pomiędzy 9 a 11 metrów. Przy tak dużej rozpiętości jętki są zbyt długie, aby prawidłowo spełniać swoje zadanie, dlatego wymagana jest dodatkowa podpora. Przy jętkach długości ok. 7-10 m, podpiera się je jedną ścianą, przy dłuższych dwiema.

Więźba płatwiowo-kleszczowa będzie dobrym rozwiązaniem przy budowie szerokich budynków. W ich przypadku krokwie oparte są nie tylko na murłatach, ale dodatkowo - mniej więcej w środku rozpiętości - na płatwiach górnych podpartych słupami drewnianymi. Całość usztywniają dodatkowo kleszcze, czyli podwójne belki, które wiążą końce słupów z opartymi na nich krokwiami.

Więźba z wiązarów kratowych

Większe budowle, takie jak duże hale przemysłowe, czy też budynki użyteczności publicznej wymagają zastosowania więźby dachowej z wiązarów kratowych. Jednak coraz częściej wiązary dachowe mają zastosowanie również w budynkach mieszkalnych np. dla dachów o rozpiętości powyżej 12 metrów.

Dzięki zastosowaniu dźwigarów, dachy o dużej rozpiętości nie wymagają budowy dodatkowych ścian wewnętrznych. Jest to stosunkowo nowa konstrukcja, która pojawiła się wraz z modą na budowę szkieletowych domów drewnianych. Charakteryzuje się dużą sztywnością i wytrzymałością, a ze względu na jej wieloelementowość jest najczęściej prefabrykowana i przyjeżdża na miejsce budowy w gotowych elementach, co pozwala na oszczędność zarówno czasu, jak i pieniędzy.

Firma WPW Invest dzięki zastosowaniu nowatorskich technologii zapewnia możliwość dowolnego kształtowania konstruowanych dachów. Konstrukcje mocowane są bezpośrednio do wieńca, a na życzenie klienta mogą zostać zamontowane na murłacie. Jakość i trwałość konstrukcji dachowych projektowanych i wyprodukowanych przez WPW Invest zapewnia zastosowanie wysokiej jakości drewna litego, suszonego komorowo i odpowiednio impregnowanego. WPW Invest realizuje zarówno obiekty użyteczności publicznej, obiekty usługowo-handlowe, jak i budynki mieszkalne jedno i wielorodzinne oraz budynki przeznaczenia gospodarczego.